I tua atu o filosofia nuances o aoga eseese, mai Plato, a'oga neoplatonic, Gnostic, „demiurg” vine de la un cuvânt grecesc care înseamnă „meșteșugar”, „artizan” și are legătură „a produce”, eventual „a crea”. O le mea muamua e vaai, o le a avea le demiurge o se ituaiga tagata fai uati i le faaaliga a William Paley, citat de Richard Dawkins în „Ceasornicarul orb”, tusi ua avea ma ituaiga o Tusi Paia o tagata tetee tetee i le Atua. E le afaina le vaai mamao a le Faife’au o le seneturi lona 19 ua tuai foi, ma i le senituri lona 20, ina ua tusia le tusi a Dawkins, toaitiiti na iloa e uiga ia te ia. Le lalolagi faasaienisi, ae le gata i lea, fa'ato'a alu lava o ia i le relativity ma quantum mechanics, e aofia ai lo latou feteenaiga manino, se'ia o'o i se manatu fou e fa'alelei ai i latou. Le mea o lo'o fa'atalitali pea i ai...
O le uiga masani o le mea o le a avea ma le demiurge i totonu o aʻoga filosofia o loʻo taʻua o se ituaiga atua. (e oo lava i se atua, e iloa ai o Seu o tagata Eleni e tusa ai ma nisi, e tusa ai ma isi faatasi ma Ieova o le Feagaiga Tuai) lea o le a mamanuina le lalolagi e tusa ai ma mataupu faavae lautele (manatu mai le talitonuga a Plato). Demiurgul e un fel de verigă lipsă dintre „unul” la Platon (tupuaga, lea e mafai ona iloa ai ma le Atua Kerisiano) ma le lalolagi tatou te vaai i ai. O le demiurge e suia ai nisi o gafatia, inclus în „unul” în lumea existentă. E manaia le tele o le malamalama sa i ai i tagata anamua, că multe idei ale lor se verifică în știința modernă. Ae o le mea e sili ona manaia o le tele o le faasaienisi o le sao o manatu anamua. O le a le foliga o se faasaienisi faaonaponei e tulai mai i se aganuu e matua ese lava mai le aganuu i Sisifo?
Ae o le a le mea o le a avea le demiurge e tusa ai ma le faasaienisi o loo i ai nei? Păi dacă „unul” ar reprezenta mulțimea infinită a tuturor formelor potențiale de existență a naturii fizice, o le fa'aumuurge o lona uiga o le laki (po o le malaia) talafaasolopito o loo i ai tulafono o le natura, e mafua ai ona e mafaufau i le lalolagi o manatu a Plato, na latou fa'aalia e ta'ita'i atu ai i le tula'i mai o ituaiga o olaga patino ua tatou iloa. O loo tumau pea le fesili; o le demiurge e gata i lo tatou lalolagi, le atulaulau iloa po o le faasino foi i le mea na tupu i le atulaulau le iloa? E iai fo'i le pule a le demiurge e fa'atatau i mea pogisa? E leai se auala tatou te iloa ai. Masalo ioe, pe o iai nisi faʻalavelave ...
Afai e tusa ai ma le faasaienisi o loo i ai nei, o le demiurge o se mea fa'afeagai, ae faapefea fua faatatau, o pepa fua fa'atatau e sili atu ona sa'o, nisi, masalo o le tele, încă nescrise… Mo se kemisi, o le fa'aletonu o le a i ai i se mea i le va o le suiga mai le fua fa'atatau o le quantum mechanics i le kemisi a Lavoisier.. Ma, o le i ai o elemene i le laulau a Mendeleev e mafai ona faʻamaonia mai le faʻainisinia quantum, ae o le a le komepiuta e manaʻomia e fai uma ai faʻatatauga manaʻomia! O iinei e tatau ai i le demiurge lona igoa, o lona uiga tufuga, o se tasi e tufuga, ae i se lomiga faaonaponei. E tatau ona galue pe a osooso lana taamilosaga. O ai na te tuuina atu se tagata i se galuega faapea?
Ae ui i lea, O le manatu o le faʻaumatia na tosoina i tusitusiga ma filosofia, O le tagata o se tagata faaleaganuu. E fai e le tagata le aganuu, e faalagolago i le aganuu e ola ai. E faia e le tagata lona lava lalolagi faaletino ma le faaleagaga. O ia o se ituaiga tufuga o lona lava lalolagi, lea e leaga e faalautele mamao tele (fa'aumatia) ma i le lalolagi o isi tagata. E feteenai ma mea sa talitonu muamua i ai, e iai foʻi i manu, i le tele o tulaga, se ituaiga protoculture. O manu ma manu felelei e faʻalagolago i le aʻoaʻoina e ola ai. Latou te faia ni mea e maua ma tu'uina atu i a latou tupulaga. O nisi ua suia o latou siosiomaga faaletino, fa'afanua, pei o pi. Ae o le olaga e ala i lona natura ... demiurgic. Mai siama, o meaola uma e fa'aolaola le si'osi'omaga, e fa'atatau mo isi meaola, e le gata i latou e latalata ia i latou. Amata i le siosiomaga, ona sosoo ai lea ma le eleele, o le biotope o le faia lea o isi meaola mo le manuia o i latou e maualuga i le filifili meaai. Le ituaiga i le pito i luga ole filifili meaai, pe faapefea le ituaiga tagata, au rolul cel mai redus de „terraformare” în sens de transformare a planetei pentru a fi propice vieții, fa'atatau sa'o ma a latou taleni biochemical. E le mafai ona tatou tuufaatasia, tatou, oamenii și verii noștri, o chimpanzee, e oʻo lava i vitamini C. Matou te manaʻomia vitamini, ae le gata i lea (amino acids taua ma isi) aua e le mafai ona tatou tuufaatasia e ala ia tatou kenera. E fesoasoani mai siama ia i tatou. Latou te tuuina mai ia i tatou, pei o laau. O la'au la'au o ni matai moni o le biochemical synthesis. O le faia o polysaccharides mai se kesi e maualalo le faʻaogaina i le siosiomaga o se mea e leai se vavega e fai mai ...
Ona, o ia o le tagata demiurge, pe a na o le pau lava le mea e mafai ona ia faia e uiga i le olaga o le faʻaumatia lea e ala i le taumafai e liliu lona siʻosiʻomaga mo ia? Adică omul face „terradeformare”… Sigur că în economia vieții pe această planetă, siama ma e oo lava i bug e sili atu le taua nai lo tagata. Leai ni siama po'o ni la'au, e tusa lava pe leai ni iniseti, o le a vave ona mou atu tagata, ae o nei ituaiga e lelei lava e aunoa ma i tatou. Ae ui i lea, o le matafaioi a mammals o le ave o siama ma fatu laau...
O le a se mea e mafai ona fai e uiga i le lelei o le demiurge i le aganuu, e fa'afeagai ma le fa'atauva'a e fa'ato'a mo le tulaga masani? Ma e tusa ai ma lenei faaaliga, pe afai tatou te mafaufau na o Eminescu, e saili e tagata le fiafia i mea e le masani ai, i le foafoaga, ae o tamaitai e sili atu ona fesootai ma le natura, o le lalolagi. O lenei faaaliga e mai Anamua (O mea tuai ua tuu mai ia i tatou, e le o le ua faaumatia), ma tumau seia oo mai talu ai nei, e oo lava ia Marx. O galuega a fafine o se mea masani, o tagata na fa'atauaina.
Na'o, toe faaupuina Freud, „natura nu ține cont de exigențele (o mafaufauga) tane”.
O le mea moni, i isumu lava, e sili atu le toaaga o fafine, sili atu le taua, poto, a'oa'o vave. O le mea e tau le iloa, e matuā sauā foʻi i latou. E tusa lava pe latou i le vevela, e matua'i fa'alotoifale ma fa'atupu fa'atupu fa'alavelave i tama'i fale puipui. E a'oa'oina e tama'i i'emu le paso pe a'e vave i le maea.
Ona alu lea i le primates, o fafine o tagata foafoa, i latou e faia mea na maua, aemaise tama'ita'i. O ni tama'i tama'i macaque Iapani na amata ona fufulu pateta ona fufulu ai lea i le sami (lea e masima). O le aganu'u o ufi mama ma fa'amamafa na faia e fafine. I le chimpanzee, e maua e tama'ita'i fagogota loi, lea na te tuuina atu ma le matamuli, aua latou, e masani lava o tagata ese i le vaega, o lo'o i ai so latou tulaga fa'a-fa'atonu maualalo. E oo lava i le tuli manu o chimpanzees fafine.
O le a la le mea e fai e tane? Fa'aleaga, cum spune Ioana Petra în „7000 years of patriarchy”. E masani lava o mea e fai e tane? Fa'aleaga i isi sui o le vaega po'o isi vaega, ae o le tuliga foi, o ni fa'atinoga latou te fa'amalosia pe suia ai lo latou tulaga fa'atupu i totonu o le vaega. O lea ou te faia mo loʻu lava tulaga, atonu e faamalosia ai sootaga i lo latou va, e le mo le lelei o le vaega. E foliga masani?
Na'o le suia o mafaufauga faapeteriaka e mafai ona tuuina atu ai le matafaioi o le foafoa i se tagata. Na fai mai se patele Orthodox o le Orthodoxy e faauo i tamaitai, o Iesu na fanau mai i le fafine. După cum i-a replicat o femeie ghid „era culmea să se nască dintr-un bărbat”. Pe o lena ea, e na o tane e le fanauina le peteriaka, a leai o i latou na foafoa le aganuu, o le faaleagaga, o soo se mea. Semanu e vaai i ai lenei manatu i sosaiete matutua? Faatasi ai ma le maofa lava e tasi o le a vaʻaia ai le tele o manatu mai le taimi nei ...
O le ata o le atua fafine o le lagi o loʻo faʻaalia i ata o Aikupito, Nut, o lē e fai paaga ma le atua-lalolagi i aso uma, fanauina le la. O le atua fafine o le lagi o le atua maualuga. Ae i le tele o aganuu anamua, o se atua fafine tina sa nafa ma le foafoaga. O talafatu o le Feagaiga Tuai e sau mai tala anamua, mai isi aganuu (o nisi taimi fefiloi). O Eva o se atua fafine, o lona faailoga o le gata, o loʻo i ai ma lenei matafaioi i le tele o aganuu o se faʻailoga o le toe fanauina ona o lona molting. O le foafoaga e foliga masani lava fa'afafine. E mana'omia le tele o ta'aloga atamai e ta'u ai se fa'alapotopotoga, pe le faaletino pe i le tulaga o le malamalama, care a creat lumea ca fiind „tată”.
atua fafine Kali mai Initia anamua, e avea ma malosiaga silisili o le foafoaga, fa'atasi ai ma se malosi fa'aleagaina, e sili atu lona faamatalaina o le natura nai lo se atua e silafia mea uma, pule aoao ma agalelei. E fa'asaoina le tele o a'oga fa'afilosofia ma fa'amatalaga e faigofie ona tipi e le sele a Occam. E faigofie ona faamatala e Kali le leaga o le lalolagi. E iai tulafono a le natura, ua faia le foafoaga e tusa ai ma i latou. E tula'i mai le leaga pe a iai ni a'afiaga leaga o nisi o fegalegaleaiga na tuuina mai e na tulafono i ituaiga o mea. O nisi taimi e te mafaufau ai i le soloia o le tulafono o le kalave i totonu o le palemene. Pe a e gau se mea pe a e paʻu. Pe a tupu se mafuie. Leaga faaleagafesootai, sili atu ona lavelave, ei ai mafuaaga tutusa. O le eseesega e tau le iloa. Le mafaufau leaga, tiga, puapuaga, foi. O le leaga o le a avea ma ituaiga o malosi leaga (le lava) pe lelei (masani tele) care afectează homeostazia unui sistem. O le malulu, vevela, ae faʻapea foʻi le faʻavelaina eletise puʻupuʻu umi, malosi tele, latou te faaleagaina mea ola. Afai tatou te mafaufau i ai, i le olaga ma le sosaiete e le eseese tele.
Mo le au faifilosofia anamua, a o le au faifilosofia o le ekalesia, se demiurge semanu e i ai se ituaiga o mafaufauga fatufatua'i. Tatou te le iloa po o le a le malamalama i aso nei, e tusa lava pe o iai moni pe na o se ata tifaga e taʻalo ai neural download ia i tatou aʻo tatou ala. E tusa ai ma le faasaienisi o loo iai nei, conștiința nu există în afara unui sistem nervos, e sili atu, o se fai'ai ua atia'e. Ia i ai le malamalama o manu e mamao ile filogene? Latou te fegalegaleai, tali fa'afuase'i umi, tusa lava pe leai ni o latou fai'ai. Cartea „În mintea unei caracatițe” de Sy Montgomery ne arată câteva comportamente incredibile ale unor ființe literalmente fără creier. O aafiaga tuai i la'au e fa'aalia ai foi latou te tali atu. Ae e leai ni a latou neura, e faigata ona ta'u atu se mea e pei o le malamalama ia i latou.
E tusa ai foi ma le au faifilosofia o e sa vaavaai i le amataga o le leaga, mea ma mea moni, o ia o le amataga o le leaga. E lelei le lotofuatiaifo. Afai tatou te pulea e faasaoloto i tatou lava mai mea, tatou te aloese mai le leaga. Ae na latou le iloa po o le a le mea. E fa'afefea ona tu'u'ese'ese mea mai ona meatotino e fa'atupu ai le malamalama (ma o ai na te iloa le isi mea latou te taʻitaʻia i luga o isi paneta), pe a iai mea fa'aletino o le vacuum vacuum lava ia? natura, e pei ona fai mai ai nisi o fomai, e atamai o ia.
Ae ui i lea, sa fai si sa'o o tagata anamua. Lotofuatiaifo (o le a le mea tatou te faaigoa ai nei?) e natia e nisi sela e iai mea e ese mai i isi sela ola. O nei sela, o neu, e leai (foi) vaevae, ae e matuā malolosi lava ma manaʻomia. O le tino o manu e le'o fa'amanino fa'aolaola e fafaga i latou ina ia fesoasoani e fa'asa'oloto mai mea mai fafo. E sosola ese manu mai lamatiaga pe saili puna o mea ma malosi, e masani lava o isi meaola fa'ameamea fa'aolaola. O le evolusione o manu o le tauiviga mo le faasaolotoina mai aafiaga o le siosiomaga, față de lumea materială. O inteligență superioară, pei o le tagata, o lo'o nofo i totonu o se tino ma'ale'ale, lea e alu ai sina mea itiiti ma teu ai le malosi. E telē le fai'ai ma le atamai o le tagata e fa'atusaina aua e iai lona tino e fa'aitiitia le 'ai i le 'aiga e tasi. Aceasta e ideea pe care am prezentat-o în „Civilizația foametei / o altă abordare a umanizării” (mautinoa, tasi e tele lava biochemical). O le amio mama ma isi uiga masani o le mafaufau o le tagata e aliaʻe mai le pule sili atu o le malosi. Fai mai Nietzsche o se fuataga o le taua o le tagata o le malosi lea e mafatia ai.
I le tele o ituaiga, ae maise le tagata, e sili atu le fa'apitoa o tama'ita'i nai lo ali'i i le teuina ma le fa'afoeina o le malosi ma i le tulaga feavea'i. O se tasi lea o mafua'aga latou te ola umi ai i le tele o ituaiga.
Si'osi'omaga tatala, o le faalagolago i mataupu i soo se itu, e foliga mai o le mea o loo tatou sailia ma le iloa, e le na o le mafaufau. E tusa ai ma nisi suʻesuʻega, Netflix e sili atu le fiafia nai lo taʻaloga ma faʻafeusuaiga mo le tele o tagata. O le a se tala a le au monike na fa'amata'u i lou tino e uiga i le fa'asa'olotoga ua aumai e tekinolosi fa'aonaponei?
